ابراز درد جامعه به زبان شعر وادب طنز وکنایه:
طوریکه میدانید شعراء وادبای گذشته ما با وجود همه اختناق ها و فشارهایکه در طول تاریخ برزندگی آنها مسلط بوده بازهم هرگز مشکلات اجتماعی جامعه ودرد مردم خود را از یاد نبرده بلکه همیشه به زبان شعر وادب طنز وکنایه درد جامعه وملت خود را بیان میکردند واز وضعیت سخت اجتماعی وسیاسی که بر زندگی آنها وجامعه ومردم شان میگذشته شکوه ها داشتند بطور مثال انوری ابی وردی مشکلات خود وجامعه خود را چنین بر زبان می آورد:
هربلای که از آسمان آید –گرچه بردیگران روا باشد
برزمین نارسیده می پرسد -- خانه انوری کجا باشد.
ویاحافظ شیرازی
( طوریکه میدانید حافظ بعد از تسلط مغلان بر خراسان بزرگ که با آمدن آنها وحشت کاملی در منطقه مستولی گردیده ومغلان همه شهر های خراسان زمین را بخاک یکسان وفرزندان شان را قتل عام کرده بودند در چنین شرائیط حافظ پا به عرصه زندگی میگذارد وشعر می سراید) که اشعار او پر از کنایه ورنج نامه وتنفر از ریاکاری وحقه بازی بوده که در شعر ذیل میبینید حافظ از واعظان درباری و ریاکار ان حقه باز چقدر رنجیده وناراحت بوده که آن را چنین برزبان می آورد:
واعظان کا ین همه جلوه بر محراب ومنبر میزنند ...
چون بخلوت میروند آن کار دیگر میکنند..