مشکل فساد اداری در افغانستان:

طوریکه میدانید در کنار مشکلات دیگری که دامنگیر افغانستان است یکی هم از بزرگترین مشکلات مشکل فساد اداری در این کشور است که به اساس آمار های ارائه شده از جانب پوهشگران

افغانستان از جمله کشور های است که فساد اداری در آن به اوج خود رسیده ودر این کشوربیداد میکند.فساد در عرصه مالی واقتصادی – غصب وتصاحب اراضی دولتی واوقاف اختلاس ورشوه گیری معاشات غیر متوازن در میان کار کنان دولتی وخصوصی طوریکه یک شخص حقوق ماهوارش مصرف نان خشک اورا پوره نمیکند ودیگری ماهوار چندین برابر او حقوق ومعاش ماهیانه میگیرد تاجائیکه گفته میشود معافیت دراین کشور به یک فرهنگ تبدیل گردیده است وقانون درکشور تطبیق نمیشود ویا کمتر تطبیق میشود که از جمله در اینجا میتوان به موارد زیر بطور خلاصه اشاره نمود :

فساد های بزرگ در عقد قرارداد های کلان که خارجی ها نیز در آنها دخیل اند خویش خوری ها –سمت گرائی ها وغیره چنانچه می توان گفت: بحدی دامنه فساد در افغانستان گسترش یافته که متاسفانه در تمام ابعاد زندگی جامعه افغانستان ریشه دوانیده وگسترش پیدا کرده که از این ناحیه صدمات جبران ناپذیری بر پیکر این کشور وارد ساخته. ومشکلات معادل مشکل تروریزم ایجاد کرده است زیرا تروریست ها از بیرون به افغانستان حمله میکنند وکشور را خراب وفرزندانش را میکشند واز این طریق میخواهند بین مردم ودولت بیشتر فاصله ایجاد کنند ولی مفسدین مالی واداری از درون کشور را خراب کرده وسبب مایوسیت ودوری مردم ازدولت میگردند وهمچنین مانع کمک های جهانی به افغانستان میگردند زیرا دنیا بکشوریکه در آن فساد به اوج خود رسیده باشد دیگر کمک نمیکند.زیرا دنیا نمیخواهد کمک های آنها بجیب اشخاص وافرادی به افتد که نه به نفع مردم ونه کشور افغانستان تمام شود ونبتوانددردی را دواکند.

 بطور مثال چند نمونه از فساد اداری را در اینجا یاد آوری میکنیم تا ذهن نشین همه گردد

1 - قضیه کابل بانک که از آن میلیون ها دالر سرقت وسوء استفاده صورت گرفت وهنوز پول آن باز بطور کامل گردانده نشده است 2  موضوع پشتنی تجارتی بانک که قضیه آن تاهنوز فقط بمقامات قضائی کشور ارجاع گردیده وبس 3 عدم تحویل دهی مالیه شرکت های مخابراتی در حالیکه روزانه پول های زیادی را از مردم بعنوان مصرف تلفون میگیرند 4 عدم پرداخت اجاره زمین های دولتی 5 عدم پرداخت تضمینات دولتی که ضمانت کرده اند 6 مشکل محصول گمرکی (اموال ایساف )که از بندر های کشور بداخل وارد میگردند وزیر نام معافیت از گمرک از آنها سوء استفاده صورت میگیرد ومحصول گمرکی به دولت پرداخت نمیگردد وتحت این نام سو ءاستفاده صورت میگیردد 7 قرارداد های بزرگ تحت نام باز سازی واکمالاتی که بدون کدام نظارت عقد میگردد که نمونه آنها ساخت وساز سرک های شهری وحلقوی وقرارداد های لوجستیکی با مراکز دولتی وموسسات خارجی  در کشور است.

 8 غصب اراضی دولتی واوقاف در مر کز وولایات

9 عدم پرداخت قرضه های دولتی بوقت وزمانش وده ها وصدها موضوعات دیگر را میتوان یاد کرد.

 گر چه تاحالامسئولین دولتی میگویند: اقدامات جهت جلو گیری از فساد اداری از جانب دولت صورت گرفته ولی این اقدامات کافی نبوده ونتیجه چشمگیری همراه نداشته است چنانچه در حال حاضر تقریبا چندین اداره در چوکات رسمی دولت در ارتباط به مبارزه علیه فساد اداری کار میکنند که این مراکز بجای نتائیج مثبت بعضا باعث تشتت وپراکندگی بیشتر گردیده وسبب مصارف زیادتری برای دولت نیز شده وکارائی چندانی هم تا حالا از خود نشان نداده اند وآخرین تشکیلاتی را که دولت علیه فساد اداری نام گذاشته در سال 1390 هجری خورشیدی از جانب رئیس جمهور وقت کشور منظور گردیده که این اداره ادعا دارد تا حالا کار های موثری را در عرصه مبارزه علیه فساد انجام داده ویادر حال انجام است . از جمله کار کرد های خود دستگیری تعداد از رشوت گیرندگان وتکمیل دوسیه های عده از متهمین به فساد اداری وسپردن دوسیه های آنها بمراجع قضائی استرداد وجلوگیری ازفروش بعضی از اراضی دولت واوقاف وغیره را ادعا دارد. بهر صورت اگر هم فکری وهم آهنگی میان ادارات دولتی موجود می بود شاید در این مدت کار های موثر تر وبیشتری انجام شده میتوانست زیرا  بخوبی باید دانست که شرائط موجود  دیگر به افغانستان دوباره مساعد نخواهد شد چنانچه اگر افغانستان نتواند ازشرائیط موجود درست استفاده کند زمان را از دست خواهد داد وبنظر دنیا افغانستان هیچگاه از کشور های فقیر دیگر دنیا فرق نخواهد داشت که از امتیازات کمک های وافر جهانی بهره مند گردد افغانستان از بنگله دیش ویا تاجیکستان چه فرق دارد که سالانه بتواند میلیارد ها دالر از کمک های جامعه جهانی بهره مند گردد که در همین ارتباط روزی باوزیر ترانسپورت تاجیکستان که حفاظت از سرک ها مربوط به همین وزارت خانه است صحبت میکردم شکایت از موتر های لاری وبارکشی جانب افغانستان داشت که باتناژ بلند خلاف پرنسیب وموافقتنامه میان دو کشور بارگیری میکنند که باعث خرابی سرک ها وجاده ها داخل تاجیکستان وافغانستان میگردند او میگفت : جامعه جهانی جهت ساختن جاده ها طوریکه به افغانستان کمک میکند بما کمک نمیکند وما باید سرک ها وجاده های داخل تا جیکستان را از عوائید داخلی خود بسازیم که این گفته او یک حقیقت است وبیانگر این است که چانس طلائی وخوبی که به افغانستان مساعد گردیده باید افغانستان از ان خوب استفاده کند وفرصت را از دست ندهد  وجلو فساد اداری را هر طوریکه میشود باید بگیرد چه دنیا بکشوریکه به فساد آغشته باشد کمک نمیکند و در این عرصه در قدم اول می بایست هم آهنگی های لازم میان همه ادارات دولتی ایجاد گردد وانسانهای پاک وعدم آلوده به فساد استخدام گردند  ودر امر ریشه کن ساختن فساد دولت تصمیم قاطع وبموقع اتخاذ نماید وبسطح ملی دولت وملت دست به دست هم داده در امر ریشه کن سازی فساد اقدامات عملی انجام دهند  و دولت با بر نامه ریزی و پروگام های عملی به ملت آگاهی بیشتری دهد واز مردم بخصوص دانشمندان ودانشگاهیان ومحصلین معلمین ومتعلمین کمک بخواهد تا در امر ریشه کن سازی این پدیده شوم وآگاهی دادن بمردم دولت را کمک نمایند بخصوص بعد از اینکه دولت به جامعه جهانی تعهد کرده است که جلو فساد را بگیرد وبطور شفاف عمل کند وریشه فساد را برکند در غیر آن صورت اگر دولت نتواند جلو فساد را بگیرد خدای نخواسته اگر تروریزم نتواند افغانستان را از پای در بیاورد فساد افغانستان را از پای در خواهد آورد که از خداوند(ج) میخواهیم ملت افغانستان را از شر فساد در امان داشته باشد باعرض احترام سید محمد خیر خواه

منازعات موجود در مثالهای عینی:

                                                                                                  

اگر بخواهیم مطلب را قدری وسیع تر در مثالهای عینی دیگری در داخل جامعه خود مورد مطالعه قرار دهیم به این نتیجه خواهیم رسیدکه هر کدام از منازعات موجود میتواند عوامل مختلفی داشته باشد واینکه چه چیزی سبب و انگیزه منازعا ت را میان انسانها تشکیل میدهد؟ خودبستگی

 به نو عیت منازعه دارد ازاین جهت می بایست به جستجوی عوامل ریشه ها وانگیزهای منازعه برآمد وآنهارا دقیقا مورد مطالعه قرارداد. زیرا عوامل ریشه ها وانگیزهای منازعات طوریکه از حق تلفی هاعقده مندی ها مشکل شخصیتی تربیه فامیلی جهالت و غرور وخود خواهی حسادت واهانت ازدست دادن موقعیت های اجتماعی تحقیر و عدم برآورده شدن خواسته های مختلف انسان و غیره منشا ء گرفته میتواند همچنین میتواند از بی عدالتی ها حق خواهی ها وحق گوئی ها دفاع (شخصی ملی ودینی میهنی) و اختلاف در اعتقادات ودیدگاها (ایدئیولوژی ها) وامثال آنها نیز سرچشمه  بگیرد و به عرصه ظهور پا بگذارد .چنانچه اگر خواسته باشیم به جزئیات بیشتری دراین موضوع بپردازیم بهتراست تا در قدم اول بمثالهای ذیل توجه نمائیم: مثال اول  فرض نما ئید دریک جاده صا ف وهمواردو انسان مغرور با دو اوتومبیل شیک وشخصی خود با هم مسا بقه مید هند وهردو کوشش مینمایند تا ازیگدیگر سبقت گرفته جلوتر بزنند که ناگهان دراین اثنا باهم تصادم  کرده واین تصادم سبب منازعه وجنگ میان آنها میگردد.

 شما علت وا نگیزه چنین منازعه وجنگی را درچه چیزی جستجو کرده میتوانید ؟ ممکن بگوئید عدم رعایت قانون ترافیکی ویا قانون مسابقه و یا مشکل تخنیکی موترها ویاعوامل دیگری درایجاد چنین منازعه دخیل بوده ولی انگیزه اصلی که نبایست هرگز فراموش گردد همان عشق وعلاقه مفرط مسابقه دهندگان به برنده شدن مسابقه (حس خود خواهی) و غروربیجا ئی است که دروجود هردوی آنها موج میزند که انگیزه اصلی تصادم ایجاد شده ممکن همین غروروخود خواهی بیجا ی آنها بوده باشد که همه عوامل وانگیزهای دیگر درمقابل این انگیزه کم رنگ و نا چیز بحساب می آیند.  مثال دوم دو انسان ابله ونادان که یکی جانب آسیاب میرفته ودیگری ازآسیاب می آمده ودر بین راه بیگدیگر سر میخورند ویکی بدیگری میگوید اگر من درآسیاب می بودم وتوبه آسیاب می آمدی

هرگیز تورا اجازه نمیدادم که نوبت آرد گندم هایت را ازمن پیشی گرفتی وگندم هایت را از من پیشتر آرد کردی و آن دیگر در جوابش میگوید:اگر من در آسیاب می بودم وخودت می آمدی هرگیز نمیگذاشتم که تو داخل آسیاب گردیدی چه رسد به آرد گندم هایت این بگو مگو میان آن دو با لا گرفته که با الاخره بمنازعه وکشمکش میان آنها کشیده می شود ویکی بدیگری بخشونت میگوید:من حالا معلوم میکنم که چه کسی اولتر میتواند گندم هایش راآردکند وکی میتواند مانع او گر دد؟ وخط دائیره شکلی را روی زمین کشیده ومیگوید:این خط دائیره شکل( مخزن فرضی) آسیاب برای آرد کردن گندم های مشتریان ومراجعین آسیاب است. اگر تو میتوانی وجرئت داری نوبت آرد گندم هایت را ازمن پیشتربگیری؟ پس گندم هایت را از من پیشتر به مخزن فرضی آسیاب بریز تابه بینی چه بلا ومصیبتی را بر با لا یت آورده وچطور مانع آرد گندم هایت میگردم ودومی درمقابلش میگوید خواهیم دید وهر دو برابر باهم یکی بوجی وکیسه گندم هایش وآن دیگری بوجی وکیسه آردش را درداخل خط دائیره ای شکل(مخزن فرضی) روی زمین پراز گرد وخاک ریختانده که آرد وگندم هردو با خاک وگرد خلط گردیده وآن دو دربالای آرد وگندم های خود درنبرد وکشمکش قرار میگیرند.که همه آردوگندم های هردو پایمال خود شان گردیده وسروکله هردو زخم برداشته ولباس های تن هردوپاره پاره میگردد. مگرهنوز هردو(مبارز) میطلبند واز جنگ ومنازعه دست برنمیدارند ماننده جنگ های داخلی در کشور ما که هر دوجانب از جنگ ومنازعه خسته  میگردند ولی خود خواهی عدم تحمل پذیری وغرور بیجا وعوامل خارجی  دیگر مانع ابراز خستگی شان درمقابل یگدیگرشده.ودرمقابل یگدیگربه اصطلاح کم نمی آوردند. حالا بنظرشما انگیزه چنین منازعاتی بجز ازعوامل وانگیزهای که در بالابه آنها اشاره شد دیگر چه چیزی شده میتواند؟

 مگر همیشه انگیزه منازعات این چنین نبوده بلکه علت وانگیزه منازعه میتواند حقانیت یک طرف وناحق بودن جانب دیگر نیز بوده باشد چه بسا دیده میشود که در منازعه  یک طرف حق بجانب وجانب دیگرکاملا ناحق دوطرف منازعه را تشکیل میدهند که این نوع منازعه درحیات اجتماعی روزانه ما زیاد بچشم میخورد که فلسفه وجود محاکم وقضاء در جامعه روی همین فلسفه وحکمت استواراست. واز این جهت نمیتوان گفت که همیشه منازعات مردود وزشت است.

  •