خیرخواه

بمناسبت میلاد پیامبر بزرگ اسلام (ص)بسم الله الرحمن الرحیم. (بمنا

بسم الله الرحمن الرحیم.

(بمناسبت میلاد پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه وسلم)

سیره رفتار وگفتار نیک پیامبر اسلام(ص) بهترین الگو و اسوه حسنه برای مسلمانان است

(ولکم فی رسول الله اسوه حسنه) از جمله خصال نیکوی پیامر اسلام(ص) یکی این بوده که شخص پیامبر(ص) خود در مجالس غم و شادی مردم وحتی مجالس غم و شادی غیر مسلمانان هم شرکت میکردند. از مریض های آنها عیادت نموده به جنازه آنها حضور پیدا میکردنداز وفود و جماعاتی که بعنوان سفیر و نماینده به حضور پیامبر (ص) می آمدند استقبال نموده. دروازة خانة ایشان به رخ عموم مردم باز بوده و با همه مردم به نیکی و حسن سلوک رفتار مینمودند، تا جائی که حتی بعضی از افراد نمیتوانستند آداب اولی معاشرت با جناب پیامبر(ص) را نیز رعایت نمایند. که قرآن کریم از رفتار آنها در مقابل پیامبر(ص) در سورة حجرات آیه دوم چنین یادآوری میکند:

(ای مؤمنان! بلند مکنید آوازهای تان را بالای صدای پیامبر و درشت با او سخن مگوئید، مانند سخن گفتن بعضی شما با بعضی دیگر تا اینکه اعمال شما ضایع نشود در حالیکه شما نمیدانید)[i]

تأثیر این روش و سیره نیکوئی پیامبر اسلام «ص» را در زندگی شاگردان مکتب پیامبر اسلام بخصوص مسلمانان صدر اول اسلام به خوبی میتوان مشاهده کرد تأثیر تربیه و پرورش مکتب حیات بخش پیامبر(ص) در ایشان چنان قوی و مؤثر بوده است که معنویت دینی در تمام ابعاد زندگی ایشان حاکمیت داشته و جای کمبود و کمتر انتقادی در نحوة رفتار شان با دیگران را باقی نمیگذاشته چنانچه قصه مشهور شکایت پسر قبطی از پسر عمر و عاص والی مصر که بحضور خلیفه دوم حضرت عمر فاروق داشته نمونة خود از جمله همین روش و سلوک حسنه و پسندیده بوده است. طوریکه پسر قبطی در این شکایت خطاب به حضرت عمر«رض» کرده میگوید: ای امیرالمؤمنین ! این مرد (پسر عمرو بن عاص والی مصر) به ظلم و ناحق مرا زده و بمن گفته است برو هرچه از دستت برمی آید دریغ مکن و به هر کسی که میخواهی شکایت کنی شکایت کن من از چنین شکایت ها باکی ندارم زیرا من پسر یکی از بزرگان و زمامداران و محترم ترین ها هستم . در این هنگام خشم حضرت عمر «رض» بر انگیخته شده و با عصبانیت به عمرو بن عاص نگاهی انداخته میفرماید:( متی استعبدتم الناس) «از چه زمانی مردم را به صورت غلام و برده برای خود در آورده اید؟ در حالیکه مادران شان ایشان را آزاد به دنیا آورده اند!». و در جای دیگر باز هم در سیرة خلفای راشدین چنین میخوانیم: شخص یهودی از حضرت علی بن ابی طالب «رض» پسر عمو و داماد پیامبر اسلام «ص» به حضور خلیفة دوم حضرت عمر فاروق «رض» شکایت می نماید به اثر شکایت آن یهودی، خلیفة اسلام (حضرت عمر بن خطاب «رض») هدایت میدهد تا مدعی و مدعی علیه یعنی حضرت علی رض و مرد یهودی هر دو به محاکمه به نزدش حاضر شوند چون طرفین دعوا جهت داوری نزد حضرت عمر «رض» حضور پیدا میکنند و هر دوی شان در مجلس می نشینند، حضرت عمر«رض» به حضرت علی «رض» نگاه کرده می فرماید: ای اباالحسن! کنار مدعیت در یک ردیف بنشین! حضرت علی «رض» زمانی که میخواهد همراه مدعی خود در یک ردیف به مقابل قاضی دادگاه (حضرت عمر«رض») بنشیند علامت ناراحتی از چهرة مبارکش نمایان میگردد. حضرت عمر «رض» (قاضی دادگاه) متوجه این ناراحتی شده چنانچه بعد از ختم محاکمه از حضرت علی «رض» جویای سبب میگردد و میگوید: از اینکه گفتم کنار مدعیت در یک ردیف بنشین ناراحت شده ای؟ حضرت علی «رض» در جواب میگوید هر گز! بلکه از این ناراحت شده ام که رعایت مساوات در محاکمه بین من و مدعی من نگردید و مرا نسبت به او فضیلت و اکرام کردی و بعنوان لقب و کنیه ام (ابالحسن) یادم کردی که این خود یک نوع تفضیل و برتری نسبت به طرف مقابل من محسوب میگردد و از این تفضیل و عدم مساوات طرفین دعوا در محکمه ناراحت گردیدم. اینها همه نمونه های از برخوردهای شاگردان مکتب اسلام و خلفای راشدین و ائمه دین نسبت به مردم بوده که در چنین مواقعی و موضوعاتی حتی همکیشی هم در نظر گرفته نمیشود، فقط بعنوان مردم با رعایت عدالت اسلامی و شواهد و ادلة شرعی و محکمه پسند داوری و قضاوت صورت میگیرد. هیچ نوع ارتباطات دینی، قومی، مقامی و شخصیتی هیچ کدام آن در اینجا سودی ندارد. [ii]

از اینها گذشته خود قرآن کریم کیفیت و نحوة برخورد و معامله مسلمانان با غیر مسلمانان را در قرآن کریم در سورة ممتحنه چنین بیان کرده و میفرماید:

(خداوند شما را باز نمیدارد از اینکه نیکی و بخشش نمائید با آنانی که به سبب دین با شما نجنگیده اند و از شهر و دیار تان شما را بیرون نرانده اند، هرآئینه خداوند عادلان و نیکوکاران را دوست میدارد. مگر خداوند شما را نهی میکند از دوستی ورزیدن با کسانی که بخاطر دین با شما جنگیده اند و شما را از شهر و دیار تان بیرون رانده اند و برای اخراج شما از دیارتان پشتیبانی کرده و یاری داده اند خداوند از دوستی با چنین اشخاصی شما را بر حذر میدارد کسانی که چنین اشخاصی را به دوستی انتخاب کنند آنها نیز ظالم و ستمگرانند.)[iii]

میبینید قرآن کریم در این آیة شریفه به مسلمانان هدایت میدهد، تا با مخالفین دینی خود که در حال جنگ نباشند با عدالت و نیکی معامله و رفتار نیک داشته باشند و مسلمانان را توصیه میکند که نیکی و احسان خویش را از آنان دریغ نکنند و با آنها به خوبی و نیکوئی رفتار نمایند. مگر کسانی که با اسلام و مسلمانان کینه توزی و عداوت دارند و با مسلمانان در حال جنگ و ستیز اند، آنها را از این قاعده و قانون استثناء گردانیده و با آنها (مقابله به مثل) را جائز میشمارد. و بطور کلی اسلام پیروان خود را نه تنها با انسانهای که همکیش و هم عقیده آنها نیستند به حسن سلوک و رفتار نیکو و پسندیده و محبت آمیز توصیه و سفارش می نماید بلکه اسلام پیروان خود را با همه موجودات عالم که مخلوق خالق یکتا و توانا هستند توصیه به محبت و مهر ورزی نموده چه در حقیقت از نظر اسلام انسان فاقد عطوفت انسانی و ارزش معنوی بمنزله تکه چوب و یا پارچه سنگی بیش نبوده چه انسان تنها عبارت از مشتی گوشت، خون، پوست و استخوان نیست بلکه جوهرة اصلی و حقیقت ذاتی انسان آن گوهری است که در درون انسان نهفته است و آن عبارت از جوهرة انسانی او است که باالوسیلة آن احساس میکند ، مهر میورزد، متأثر میشود، با انسانهای همنوع خود طرح دوستی میریزد و با آنها همنوایی میکند. با غم و درد ایشان خود را شریک و سهیم میداند، با شادی ایشان شاد و با اندوه شان اندوهگین می شود که انسان دارای چنین گوهر انسانی و قلب رئوف رحمانی نه تنها با انسانهای همنوع خود دوستی و مهر می ورزد بلکه با همه جانداران عشق و محبت دارد و رعایت حال همه را میکند. از رسول خدا«ص» روایت شده است که به اصحاب شان فرمودند: بهشت آغوشش را به روی زن بدکاره ای که سگی را از تشنگی نجات داده باز گردانید و آتش دوزخ هم درهایش را بر روی زنی که گربه ای را زندانی کرده بود تا مرد نیز گشاده است زیرا آن زن نه خود به گربه غذا میداده تا سد جوع کند و نه او را رها میکرده تا برای خود از گوشه و کناری غذایی پیدا کند. گویند حضرت علی کرم الله وجهه زمانیکه قاتلش (عبدالرحمن بن ملجم) توسط مردم دستگیر شد، مردم را توصیه به مدارا با وی کرد. که ابن ملجم بعد از ضربت شمشیر بر فرق حضرت علی در جای نماز بر روی مردم هم شمشیر کشیده بود تا اینکه «مغیره بن نوفل» یک تن از یاران حضرت علی «رض» که مردی قوی و شجاع بود قطیفة را بر سر و روی قاتل افکنده و او را بازداشت و دستگیر نمود که بعد از دستگیری (ابن ملجم) مردم نزد حضرت علی «رض» رفتند و از ایشان پرسیدند که با ابن ملجم چه کنند؟ حضرت علی فرمودند: اگر زنده بمانم سر و کارش با من باشد و اگر با این ضربت از دنیا بروم کارش با شما باشد. اگر خواستید فقط با یک ضربت وی را قصاص کنید و یک ضربت به وی بیش نزنید و اگر عفو کنید به تقوی نزدیکتر است.[iv]

این همه مهربانی و عطوفیت انسانی ، زائیدة ایمان و گوهر انسانی یاران پیامبر اسلام «ص» بوده پیامبری که همیشه پیروانش را به محبت و مهرورزی با دیگران سفارش و توصیه کرده و میفرمود: با آنانی که در روی زمین اند محبت و مهربانی نمائید تا سبب رحمت و عطوفت ذاتی گردید که در آسمانها وزمین نیز مسلط است.[v]