( تشریع تدریجی در اسلام )
تشریع تدریجی یکی از مسایل اساسی ومهم فقهی در اسلام است.ک احکام اسلام معمولا به شکل تدریجی، مناسب با شرایط موجود جامعه و زمان نازل و نافذ میگردیده ماننده حکم تحریم شراب (خمر) که به مراحل چندگانه از جانب شرع مقدس تحریم گردیده است. در مرتبة اول به تعبیری بیان شده که نوشیدن شراب گویا فائیده و ضرر هر دو راهمرای خود دارد ولی ضررش نسبت به مفادش بیشتر است (... و اثمهما اکبر من نفعهما)[i] و به مرحله دوم شرب خمر را در حال ادای نماز ممنوع و تحریم گردا نیده[ii] و در مرحلة سوم و نهایی به شکل قطعی شرب خمر را درهمه حالات ممنوع و حرام گردانیده و چنین فرموده است:
(ای مومنان شراب، قمار و بت پرستی و (ازلام) نوع دیگری از قمار، همة اینها پلید و از عمل شیطان است. از آن دوری کنید تا رستگار شوید.)13 که نهایتاً عمل شرب خمر را زشت و حرام قطعی اعلان کرده است.